Centraal: Ethiek

Alle advocaat-stagiairs volgen bij de Uitvoeringsorganisatie Beroepsopleiding Advocaten het onderdeel Ethiek dat de basis legt voor een verantwoorde beroepsuitoefening.

Tijdens de hele opleiding staat een juiste beroepsattitude centraal. Een advocaat moet het vertrouwen van de maatschappij en de privileges die hij of zij daarvan krijgt, steeds blijven verdienen. Ook op het moment dat hij onder grote druk komt te staan. Daarom moet een advocaat een onberispelijk en ethisch handelend professional zijn die het vertrouwen van de maatschappij in de advocatuur niet schaadt. Kennis van de specifieke beroeps- en gedragsregels van de advocatuur is daarvoor essentieel. In het onderdeel Ethiek komen, naast het inhoudelijke gedrags- en tuchtrecht, ook de toepassing daarvan en de rol van de advocaat in de rechtsstaat aan bod.

In het curriculum is de volledige naam van dit onderdeel ‘Ethiek en geïntegreerde vaardigheden’. Daarin komt nadrukkelijk tot uiting dat in het ethiekonderwijs ook ruim aandacht wordt besteed aan het toepassen van en oefenen met vaardigheden.

Er zijn vier modules Ethiek. In het eerste jaar volgen advocaat-stagiairs module 1 t/m 3 en in het tweede jaar module 4. Aan het einde van het eerste jaar maken advocaat-stagiairs de toets van Ethiek.

Module 1: Introductie in de advocatuur

Alle advocaat-stagiairs starten hun Beroepsopleiding Advocaten met module 1. In het tweedaagse opleidingsprogramma op Woudschoten maken de advocaat-stagiairs kennis met onder meer de kernwaarden van de advocatuur, de Gedragsregels, financiële integriteit en de rol van de advocaat in de samenleving en in de omgang met derden. Ze oefenen met vaardigheden als debatteren, overtuigingskracht en logica en retorica.

Module 2: Communicatieve vaardigheden

In deze module staan het begrip ‘de vertrouwde adviseur’ (‘trusted advisor’) en de ethische aspecten van de vertrouwde adviseur centraal. Het geven van een inhoudelijk juridisch advies is niet altijd voldoende, het gaat ook om het opbouwen van een vertrouwensband. Op het moment dat een cliënt een vertrouwensband heeft opgebouwd met zijn advocaat, sluit het inhoudelijk advies ook echt aan op de vraag van cliënt. Het oefenen van adviesvaardigheden is daarom essentieel. Voor een probleemanalyse moet de advocaat bijvoorbeeld goed luisteren en de juiste vragen stellen. Verder oefent de advocaat-stagiair met technieken voor het voeren van een intake-, advies- en slechtnieuwsgesprek, en leert hij omgaan met weerstand.

Module 3: Verdieping ethiek en financiële integriteit

Financiële integriteit is het centrale thema in de derde module. Elke advocaat krijgt daarmee te maken. Denk bijvoorbeeld aan de regelgeving over het gebruik van gefinancierde rechtsbijstand, de gedragsregels voor declaraties, de Wwft en de bepalingen over het verplicht melden van ongebruikelijke transacties. Maar ook de bepalingen over het aannemen van contante betalingen en over het toezicht door de deken op de naleving van deze regelgeving zijn relevant. Verder komen de ethische aspecten van de digitale wereld aan bod, zoals gebruik van e-mail en social media.

Module 4: Morele oordeelsvorming

Morele oordeelsvorming en weerbaarheid zijn essentiële vaardigheden voor het ontwikkelen van een juiste beroepsattitude. Naast het herkennen van ethische dilemma’s, leert de advocaat-stagiair ook om zelf uit een dilemma te komen: hoe kan hij tot een juiste afweging komen? Deze vaardigheden staan centraal in deze laatste module. De module wordt in het tweede jaar aangeboden waardoor de advocaat-stagiair al meer werkervaring heeft opgedaan en die ervaring kan toepassen.

Voor alle modules geldt dat er ruim aandacht is voor het bespreken van praktijkervaringen en -dilemma’s.

Toets Ethiek

In de toets Ethiek wordt de kennis en toepassing van de relevante regelgeving getoetst. De advocaat-stagiairs maken deze toets na module 3, aan het einde van het eerste jaar.

Omdat ethiek een dermate belangrijk thema is voor de juiste uitoefening van het vak van advocaat, vormt het onderwerp ook een vast onderdeel op de integratieve dagen.