Column Marloes ter Huurne De vaardige advocaat
De vaardige advocaat
Nu de coronacijfers het toelaten, mogen de vaardighedenmodules van de Beroepsopleiding Advocaten gelukkig weer ‘live’. Voorzichtigheid is geboden, want een tweede golf ligt op de loer. Weer gedwongen werken door een scherm voorkom ik liever. Zo’n livesetting verdient wat mij betreft zeer de voorkeur, zeker als het om vaardighedenonderwijs gaat. Al moet ik bekennen dat de afgelopen periode ook een interessante was.
Door Marloes ter Huurne
Ik kijk er met gemengde gevoelens op terug. Het was erg wennen in het begin, voor ons allemaal. Online is niet persoonlijk, maar ook juist weer wel. Ik zag advocaat-stagiairs door hun huis lopen. Rommelige en opgeruimde kamers, moderne of juist klassieke meubels. Iedereen zat er wat meer casual bij. Per ongeluk een huisgenoot in beeld. Ook mijn dochter springt tijdens één van de eerste modules voorbij. Of ze buiten mag spelen. Ik gooi haar vraag maar meteen in de groep. Zeventien glimlachende gezichten geven unaniem toestemming. Een grote glimlach van mijn dochter terug.
Eyeopener
Van die glimlach heb ik in de quarantaineperiode ongelimiteerd mogen genieten. Dat deed goed, zeker in die situatie. Het bood extra genegenheid en dat is één van de belangrijkste menselijke motivatoren. Menselijk contact en menselijkheid in contact zijn meer bepalend dan we ons vaak realiseren. Velen van ons hebben vrienden, familie en collega’s gemist, maar alsnog zien we niet snel het verband daarvan met de ongedurigheid en de lusteloosheid die we tevens aantoonbaar meer hebben ervaren. Dat verband bestaat echter wel degelijk en het zou een goede eyeopener kunnen zijn. Want hoe bepalend sociale omgang in ons privéleven is, zo bepalend is het zeker ook in ons professionele leven. Sterker nog, sociale omgang en de daarbij behorende vaardigheden blijken in veel gevallen belangrijker voor professioneel succes dan welke andere kennis en kunde ook (Kiser, 2017).
Irrationeel
De meeste professionals, en zeker juridische professionals, overschatten het belang van cognitieve vaardigheden en logica (Rosenberg, 2003). We beschouwen onszelf, en de meeste anderen, als rationele wezens. We denken dat gedrag en ontwikkeling vooral het gevolg zijn van bewuste keuzes en analytisch denkvermogen. Als we met een ander onderhandelen, willen we weten wat die ander denkt. Als we tegenover de wederpartij in de rechtbank staan, willen we weten wat hun strijdplan is en hoe de rechter zal redeneren. Als we beoordeeld worden door onze baas, willen we weten waar hij of zij expliciet op let. Geheel logisch en zeker goed om in te zoomen op die ander, maar zolang we ons beperken tot hun feitelijk redeneren in plaats van op hun daadwerkelijke beleving, zal het ons niet heel ver brengen. Mensen zijn namelijk niet primair rationele wezens. Of we het leuk vinden of niet, gedrag en ontwikkeling blijken te worden gedomineerd door emoties, gevoelens en allerhande invloeden waar we ons maar zeer beperkt bewust van zijn (Buckingham & Goodall, 2019).
Het goede nieuws is, dat we daadwerkelijk iets kunnen doen in ons contact met de ander. We kunnen het gedrag van degene met wie we onderhandelen constructief beïnvloeden. We maken actief deel uit van het strijdplan van de wederpartij en we kunnen de rechter doelgericht welgevallig zijn. En die baas, die laat zich in die beoordeling vooral leiden door de verstandhouding die jullie tot dan toe hebben opgebouwd.
Niet lullen maar poetsen
We moeten dus concluderen dat een groot gedeelte van onze prestaties afhangt van hoe vaardig we zijn in dit intermenselijke contact. Hoe bewuster je bent van de invloed van irrationele, onbewuste processen, hoe beter voorbereid je bent op niet te beredeneren scenario’s (Voss & Raz, 2016). Hoe vaardiger je bent, hoe beter je kunt meebewegen. Hoe beter je meebeweegt, hoe meer invloed je kunt uitoefenen. En dat is vooral te leren door het te ondervinden. Gericht oefenen met gedrag in verschillende scenario’s. Bewust reflecteren op eigen gedrag en op zoek gaan naar gedegen feedback. Het is waar vaardighedenonderwijs om draait, zowel off- als online. Niet te veel praten over wat te doen in bepaalde situaties, maar gelegenheid bieden het bewust te ervaren.
Nooit bedacht dat ik ooit zoveel advocaten zou verwelkomen in mijn huiskamer om met hen vaardigheden te oefenen. Goed te hebben ervaren dat we er allemaal in mee konden bewegen en er het beste van hebben kunnen maken. Nu maar eens ervaren hoe het op anderhalve meter gaat.
Bronnen
Buckingham, M., & Goodall, A. (2019). The feedback fallacy. Harvard Business Review, 97(2), 92-101.
Kiser, R. (2017). Soft skills for the effective lawyer. Cambridge University Press.
Rosenberg, J. D. (2003). Interpersonal Dynamics: Helping Lawyers Learn the Skills, and the Importance, of Human Relationships in the Practice of Law. U. Miami L. Rev., 58, 1225.
Voss, C., & Raz, T. (2016). Never split the difference: Negotiating as if your life depended on it. Random House.
Mr. drs. Marloes ter Huurne is sociaal psycholoog en is ook afgestudeerd in Nederlands Recht. Zij doceert en ontwikkelt onderwijs en werkt daarnaast als zelfstandig trainer en (team)coach. Aan de Beroepsopleiding Advocaten is zij verbonden als vaardighedentrainer voor zowel de Vaardighedenmodules als de modules Beroepsattitude
