Column Marloes ter Huurne Omgaan met weerstand: het gaat niet om jou
Omgaan met weerstand: het gaat niet om jou
Een training die ik enige tijd geleden volgde, zal me nog lang bijblijven. De training bevatte een rollenspel, waarbij een deel van de groep zich voordeed als team, en één persoon – ik in dit geval – als teamcoach. Onze trainer keek toe en zou beoordelen hoe ik me zou redden. ‘Maak het mij maar moeilijk’, riep ik het team nog overmoedig toe.
Door Marloes ter Huurne
We spraken af dat de teamleden zich ontevreden zouden voordoen. Ontevreden over de voortgang van de teamcoaching en ontevreden over mij als teamcoach. ‘Kom maar op’, dacht ik, ‘ik kan jullie hebben’. Dat heb ik geweten. Hoe harder ik probeerde de weerstand die het team bood te pareren, hoe groter deze leek te worden. Al na enkele minuten legde onze trainer het rollenspel stil. ‘Wat gebeurt hier nu?’, vroeg ze de rood aangelopen versie van mezelf. ‘Ik probeer hen gerust te stellen’, antwoordde ik, duidelijk van mijn stuk gebracht. ‘En, lukt dat een beetje?’, vervolgde ze, terwijl ze de geagiteerde groep rondkeek.
Olie op het vuur
Niet echt dus. Wat deed ik in vredesnaam verkeerd? Het was al misgegaan voordat mijn ‘sessie’ met het team was begonnen, besefte ik. Het ontevreden team kreeg te maken met een strijdvaardige teamcoach. Ik dacht dat ik de ontevredenheid wel even weg zou nemen. In plaats van er open in te gaan en oprecht te willen weten wat bij hen speelde, stroopte ik mijn mouwen op. Dat bleek echter olie op het vuur. De strijdvaardige houding had weinig te maken met het team en alles met mijzelf. Het leek over mij te gaan; ik werd per slot van rekening beoordeeld en het team was ontevreden over mij. Maar het draaide niet om mij.
Er bestaan veel vormen van weerstand. De weerstand waarmee ik bij het team te maken kreeg, voelde als een regelrechte aanval op mijn capaciteiten en mij als persoon. Ik reageerde verdekt defensief door gewapend met suggestieve vragen op zoek te gaan naar (voor mij) verlossende antwoorden. Ik moest en zou erop uitkomen dat het niet aan mij lag, maar aan hen. Dat pikten zij niet, en terecht. Had ik echt begrip getoond en was ik niet met mezelf, maar met hen bezig geweest, dan waren we veel verder gekomen.
Je moet helemaal niets
Zo bezien was deze vorm van weerstand nog zo kwaad niet. Je kunt erger treffen. Bijvoorbeeld wanneer mensen bij jou in training of coaching moeten, terwijl ze dat zelf helemaal niet willen. Het is een menselijke reactie om in te gaan tegen dingen die worden opgelegd. Daarvoor bestaat zelfs een term: reactance. Die wordt gedefinieerd als ‘the motivation to regain freedom after it has been lost or threatened’. Degenen die het nut al bij aanvang niet inzien, zullen letterlijk tegendraads zijn.
Ook hierbij helpen begrip en erkenning, maar ook het geven van vrijheid door bijvoorbeeld meer speling en invloed te bieden in wat behandeld wordt. Dat hoeft geen enkel probleem te zijn, zolang je het doel niet uit het oog verliest. En als mensen echt niet willen, mogen ze natuurlijk ook gewoon weggaan.
Het draait niet om jou
In training en coaching gaat het nooit om de trainer of de coach. Wij zijn slechts het middel om een doel te bereiken, en dat doel heeft niets te maken met ons. Het gaat erom dat cursisten iets ontdekken waarmee zij hun voordeel kunnen doen. Ze zullen dat alleen ontdekken als we het hen presenteren op een manier die aansluit bij hun behoeften en beleving. En dus niet door je mouwen op te stropen om er eens goed tegenaan te gaan.
Een sceptische of kritische houding vraagt niet om enthousiasme of overtuigingskracht. Zo’n houding behoeft vooral oprecht begrip en erkenning. Alleen als je dat hebt en biedt, vind je aansluiting en heeft het doel behalen echt kans van slagen. Welke vorm van weerstand je ook treft, met interesse, oprecht begrip en enige flexibiliteit kom je een heel eind. Bespaar jezelf de energie van het opstropen van je mouwen en maak het niemand te moeilijk. Inclusief jezelf.
Bronnen
de Galan, K. (2003). Trainen: een praktijkgids. Pearson Education.
Steindl, C., Jonas, E., Sittenthaler, S., Traut-Mattausch, E., & Greenberg, J. (2015). Understanding psychological reactance. Zeitschrift für Psychologie.
Mr. drs. Marloes ter Huurne is sociaal psycholoog en is ook afgestudeerd in Nederlands Recht. Zij doceert en ontwikkelt onderwijs en werkt daarnaast als zelfstandig trainer en (team)coach. Aan de Beroepsopleiding Advocaten is zij verbonden als vaardighedentrainer voor zowel de Vaardighedenmodules als de modules Beroepsattitude en beroepsethiek.
