Morele oordeelsvorming: Ethiek 4 bij de NOvA
Ook na de toets Ethiek in het eerste jaar gaat het ethiekonderwijs van de BA nog verder door. Het onderdeel Ethiek 4: Morele Oordeelsvorming wordt bewust pas in het tweede jaar aangeboden, wanneer advocaat-stagiairs al meer werkervaring hebben. Je bent dan bekend met de kernwaarden, de regels en het tuchtrecht, maar zult in de praktijk gemerkt hebben dat het toch niet altijd eenvoudig is om beroepsethisch verantwoord te handelen. In dit onderdeel leer je om aan de hand van een stappenplan tot een juiste afweging te komen bij ethische dilemma’s. Annemiek Louwrier, een van onze hoofddocenten Ethiek, gaf onlangs bij de NOvA een workshop, waarbij de deelnemers kennis konden maken met dit stappenplan en de werking daarvan.
Ethische beslissingen in een schema
Vanuit de advocatuur en de rechtsorde is het van belang dat je als advocaat betamelijk en fatsoenlijk handelt. Het volgen van ‘de regels’ is dan niet altijd voldoende: soms zijn gedragsregels niet helemaal passend voor de situatie waarin je je bevindt, of botsen kernwaarden en de verplichtingen die daaruit voortvloeien. Ook je eigen belangen of waarden kunnen in de knel komen. In zulke gevallen moet je een keuze maken en die kunnen verantwoorden. In de beroepsopleiding bieden we advocaat-stagiairs daarom een gestructureerd schema aan de hand waarvan kan worden afgewogen wat het juiste is om te doen in een dilemma.
Het allerbelangrijkste daarbij is het onderzoek naar de argumenten die je gebruikt als je moet kiezen: wat voor ’n soort argument is dit en hoe zwaar weegt het? Heeft iemand een recht? Dan heb jij de plicht daaraan tegemoet te komen. Is dit argument wel echt waar, of gebruik ik het als een smoes voor mijzelf of voor een ander, om naar een doel te redeneren?
Door even de tijd te nemen en gestructureerd naar zo’n keuze te kijken, voorkom je dat je in een reflex schiet en op basis van vooroordelen of angsten handelt. Als je de afweging in een groep bespreekt, bijvoorbeeld in een intervisie, dan zorg je ervoor dat er ook gezichtspunten aan de orde kunnen komen waar je zelf nog niet eens aan had gedacht. Je keuze wordt dan nog beter van kwaliteit. Dat is nuttig als je de uitkomst uiteindelijk moet uitleggen, bijvoorbeeld aan de cliënt, op kantoor of bij de tuchtrechter.
Handelen naar je keuze
In het onderwijs komen ook handvatten aan bod om moeilijke keuzes bespreekbaar te maken in je kantoororganisatie of bij cliënten. Zo kun je handelen vanuit een juiste beroepsattitude, mét aandacht voor je eigen waarden.
NOvA: waardevol hulpmiddel
Naar aanleiding van eerdere kennisuitwisseling met de NOvA over ons ethiekonderwijs, was Annemiek Louwrier onlangs bij de orde te gast om meer te vertellen over deze methode voor morele oordeelsvorming. Aan de hand van ethische dilemma’s uit de praktijk hebben de deelnemers kunnen ervaren hoe je met het stappenplan gestructureerd en bewust tot verantwoorde keuzes kunt komen. De reacties van de aanwezigen waren zeer positief: ze hadden de ervaring dat het model houvast biedt in lastige situaties. Daarmee is deze methode niet alleen voor advocaat-stagiairs, maar ook voor doorgewinterde advocaten en ervaren professionals een waardevol hulpmiddel.
