De 50 tinten grijs van de Beroepsethiek
De advocatuur wordt bijgestaan door wet en regelgeving omdat het werkveld bezaaid ligt met afwegingen en dilemma’s. Advocaten kappen zich, met behulp van wetten en gedragsregels, een weg door het oeroude woud van intriges, afpersing, belangenverstrengeling, commitment, passie en vastberadenheid in de hoop uiteindelijk een ethisch juiste beslissing te nemen. Het aanhoudende, slechte economische klimaat legt nog meer druk op het spanningsveld; er komt meer druk te staan op tijd, kwaliteit en commercialiteit.
Daar waar het spanningsveld tussen verschillende belangen voelbaar wordt zal een professionele houding de richting aangeven naar een mogelijke oplossing. Voorafgaande aan deze mogelijke oplossing ontstaat een interne dialoog van afwegingen, oordelen, regelgeving, gevolgen en persoonlijk moraal. Er bestaat niet één juiste oplossing, de werkelijkheid van een advocaat is niet zwart-wit maar bevat vele tinten grijs. De advocaat is uitgerust met een goed ontwikkeld rationeel vermogen waarmee hij alle tinten grijs verkent en beargumenteert. Een enkele keer raakt hij tijdens zijn zoektocht naar argumenten verstrikt in zijn persoonlijke moraal die ineens zwart-wit blijkt. Dit is waar ratio en gevoel elkaar ontmoeten maar moeite hebben om met elkaar te communiceren met als gevolg het ervaren van een dilemma waar geen bevredigende oplossing voor lijkt te zijn.
Wat mij als gedragstrainer van trainingen over beroepsethiek opvalt is dat de professionele houding verschuift naarmate de professional, in een andere fase van zijn carrière zit.
Net na het afronden van de opleiding is de professionele houding vooral gebaseerd op wet en regelgeving, de beginselethiek. Naarmate de ervaring van de professional groter wordt groeit het vertrouwen om zich in het grijze gebied te begeven, waar zaken niet zo zwart-wit blijken. Dit leidt tot het toepassen van de gevolgenethiek; beslissingen worden genomen op basis van een risicoanalyse en het bepalen van de mogelijke consequenties. Ervaren partners internaliseren hun ethische overwegingen en toetsen die tevens aan hun eigen normen en waarden, de deugdethiek.
Deze fasering in levenservaring leidt tot een fasering in de beleving van ethische dilemma’s, wat inhoudt dat de ethische dilemma’s de professional steeds persoonlijker raken.
Vanuit mijn oogpunt heeft elke professional die met ethische dilemma’s te maken krijgt, naast de inhoudelijke begeleiding ook persoonlijke begeleiding nodig om te kunnen sparren en reflecteren voordat hij een zuivere ethische beslissing kan nemen. Ethische programma’s zullen naast bewustwording nog meer opleveren als trainingen gecombineerd worden met intervisie en persoonlijke begeleiding. De dialoog aangaan met collega’s door middel van intervisie, met cliënten en met jezelf leidt tot een weloverwogen beslissing die meer oplevert dan het terugredeneren en concluderen dat je het beter anders had kunnen aanpakken.
Elodie Carmiggelt
Ik maak de psychologische wetmatigheden die het gedrag van mensen beïnvloeden inzichtelijk.
Ik train groepen/teams/individuen waarbij het accent ligt op het leren van een extra taal, die het onzichtbare bespreekbaar maakt en de interactie tussen mensen op natuurlijke wijze verrijkt met behoud van ieders authenticiteit.
Door bewust om te gaan met je eigen kwaliteiten en door de kwaliteiten van anderen te herkennen kun je effectiever en doelgerichter handelen.
- Ik geef trainingen gericht op het transformeren van eenzijdig en ineffectief gedrag naar een dynamische en versterkende samenwerking.
- Ik organiseer bijeenkomsten voor moeders gericht op het onderhouden van de verschillende rollen die je vertolkt in je leven.
- Ik heb een psychologische roman geschreven die betekenis geeft aan ogenschijnlijke willekeurige gebeurtenissen uit het leven.
