Bekende cliënten, media-aandacht en lessen uit de praktijk: Sander Janssen over de advocatuur
Als strafrechtadvocaat stond Sander Janssen enkele van de meest beruchte verdachten van Nederland bij. Enige tijd geleden deelde hij tijdens Lawyers Tour, onderdeel van de introductiedagen voor nieuwe advocaat-stagiairs op Woudschoten, openhartig zijn ervaringen. Hoe is het om zware criminelen te verdedigen? Hoe ga je om met de media-aandacht? Wat betekent dit werk voor je privéleven? Een inkijkje in de wereld van de strafpleiter.
Cliënten met een reputatie
Janssen is gespecialiseerd in grote strafzaken en stond onder andere Willem Holleeder bij. Het werken met dat soort cliënten brengt een bijzondere dynamiek met zich mee. Janssen: ‘Over Holleeder gingen allerlei wilde verhalen rond: dat hij mensen onder druk zette, dat je klem kwam te zitten. Maar ik heb dat nooit zo ervaren. Hij is gewend dat de dingen gaan zoals hij het graag wil, en weet hoe hij dat voor elkaar kan proberen te krijgen. Maar ik heb heel bewust mijn grenzen bewaakt. We hebben heus wel een keer frictie gehad, maar ik heb altijd goed met hem kunnen samenwerken.’
Is empathie nodig om je cliënt goed te kunnen verdedigen? ‘Niet per se. Ook mensen die je niet sympathiek vindt kun je goed bijstaan. Soms zit er iemand bij die gewoon niet zo leuk is. Maar meestal vind ik het niet moeilijk om empathie of sympathie te voelen. Met Holleeder ben ik jaren onderweg geweest. Als je dan helemaal geen klik hebt met elkaar, is het wel heel veel werk.’
Media-aandacht: meedoen of niet?
Met bekende verdachten komt ook veel media-aandacht. ‘De mediadynamiek was bij Holleeder echt enorm. Camera’s, talkshows, toneelstukken, boeken… Het strafproces speelde zich niet alleen in de rechtszaal af, maar ook daarbuiten. De vraag is dan: ga je daaraan meedoen of blijf je op de achtergrond? We hebben dat heel bewust afgewogen. Soms gingen we er wel in mee, maar vooral om verkeerde beeldvorming te corrigeren. Bijvoorbeeld als ik in een talkshow een journalist zag uitleggen wat ik zogenaamd aan het doen was in de rechtszaal. Dan dacht ik: nee, dat klopt helemaal niet. In zulke gevallen moet je soms toch zelf even het woord nemen. Maar ik had er geen behoefte aan om overal aan te schuiven en een soort halve BN’er te worden.’
Werk en privé strikt gescheiden houden
De impact van grote strafzaken reikt soms verder dan de rechtbank. Janssen is zich bewust van de risico’s die gepaard gaan met zijn werk. ‘Ik ben altijd heel voorzichtig met mijn adres, mijn familie. Je zult als het goed is online geen foto’s van mij met mijn kinderen vinden. Niet omdat ik paranoïde ben, maar omdat ik werk in een wereld waarin ik denk dat dat verstandiger is.’
Hij heeft ook meegemaakt hoe bedreigingen dichtbij kunnen komen. ‘In de periode rond de moord op Derk Wiersum speelde een zaak waarin een cliënt slachtoffer was geworden van een aanslag en verklaringen had afgelegd over de daders. Er waren mensen in het criminele milieu die dat niet waardeerden. Toen kreeg ik anonieme mailtjes met teksten als: we weten je te vinden. Dat was heel vervelend. Rond Holleeder is er ook het één en ander voorbij gekomen. Maar inmiddels is het gelukkig al heel lang weer rustig.’
Janssen is heel duidelijk: ‘Of ik iemand zou bijstaan als ik daardoor met mijn hele gezin in de beveiliging moest? In alle eerlijkheid, ik denk het niet. Dat zou ik toch gewoon te vreselijk vinden.’
Leren van fouten
Elke advocaat maakt fouten, en Janssen is daar open over. ‘Toen ik nog een jonge advocaat was, vroeg een gedetineerde in een cellencomplex een keer of hij mijn pen mocht hebben om brieven te kunnen schrijven. Maar zo’n pen zou hij natuurlijk ook als wapen kunnen gebruiken. Ik had daar helemaal niet aan gedacht en die pen aan hem gegeven. Toen mijn patroon het hoorde heeft hij meteen het cellencomplex gebeld. De gedetineerde had geen kwaad in de zin, dus het liep allemaal met een sisser af.’
Zijn advies aan startende advocaten? ‘Fouten maak je sowieso. Maar als je iets onverstandigs hebt gedaan, wees er dan direct open over. Dan komt het meestal wel goed.’
Een fantastisch beroep
Ondanks de complexiteit van zijn vak, de media-aandacht en de risico’s, zou Janssen op dit moment niets anders willen doen. ‘Het beroep van advocaat is echt een fantastisch beroep. Je hebt veel vrijheid. Je mag lekker partijdig zijn. Je kunt echt het verschil maken voor iemand die op dat moment jouw hulp heel hard nodig heeft. Of het nou in het strafrecht is, of personen- en familierecht, arbeidsrecht, beroepsaansprakelijkheid, wat dan ook. En als je dat doet op een nette manier, met respect voor elkaar, voor de wederpartij, en voor andere procespartijen, dan ben je wat mij betreft een goede advocaat.’
Lawyers Tour: het volledige interview
Benieuwd naar meer inzichten van Sander Janssen? Bekijk dan hieronder de video van Lawyers Tour. Daarin bespreekt hij naast bovenstaande onderwerpen ook de rol en risico’s van kroongetuigen, verschillende morele dillema’s, en of hij zijn hele leven advocaat wil blijven.
