Tonco Roest Crollius ‘Overweeg sorry te zeggen.’
Tonco Roest Crollius was tot april 2017 als deken actief in Midden-Nederland. Hij is tevens redactielid van het blad Tuchtrecht en trainer in de BA. Een interview over de menselijke aard, trends in het tuchtrecht en wat hem opvalt in de nieuwe gedragsregels.
Waarom bent u als trainer begonnen in de BA?
‘Als deken werd ik gegrepen door de advocatuurlijke normen en waarden, de gedragsregels en wat er allemaal voor ethische dilemma’s spelen in de advocatuur. Daarbij wilde ik betrokken blijven, dus heb ik me aangemeld als trainer. In mijn stagetijd waren gedragsrecht en ethiek nog een ondergeschoven kindje. De Beroepsopleiding is nu verstevigd en daarbij ook het gedragsrecht.’
Welke ontwikkelingen vallen u op?
‘Het tuchtrecht is flink in ontwikkeling. Cliënten, en ook advocaten onderling, vallen elkaar sneller lastig met de gang naar de deken en tuchtrechtelijke klachten. De sancties die door de tuchtrechter worden opgelegd zijn ook minder mild dan tien jaar geleden. Het tuchtrecht staat duidelijk op de kaart en vormt een eigen rechtsgebied met een eigen identiteit.’
Er zijn dus meer tuchtklachten. Wat vraagt dat van advocaten en wat is de reden?
‘Grotere oplettendheid. Ik denk zeker ook ten aanzien van de cliënten want die worden steeds mondiger en vergaren via internet knowhow over juridische onderwerpen waar jij, als hun advocaat, nu juist mee bezig bent voor ze. Als deken heb ik gezien dat er meer wordt geklaagd over de kwaliteit van dienstverlening. Vroeger toetste de tuchtrechter alleen of je een redelijke aanpak had gekozen en dan was het wel goed. Maar tegenwoordig wordt er inhoudelijk gekeken of je de kwaliteitsstandaard van een professioneel handelend advocaat hebt gehaald.’
Zijn er andere punten van zorg?
‘Als de financiële strop strakker om de nek zit, dan zie je dat ethische normen wat afnemen. Lenen van de derdenrekening, een betaling ontvangen voor het doorverwijzen van zaken. Of betalend optreden als er een toevoeging is voor de zaak. Op het moment dat het financieel moeilijk wordt, vervagen de normen kennelijk. Het zit een beetje in de mens ingebakken.’
Het zit in de mens zegt u. Is ethisch handelen wel aan te leren?
‘Door erover te praten in de BA kom je al een heel eind in het voorkomen van ellende, maar het blijft wel theorie. De BA is mooi, maar heeft geen financiële component. De druk die je ervaart als je een eigen kantoor hebt kun je moeilijk nabootsen. Zeker de momenten waarop het kantoor in zwaar weer komt. In theorie kun je zeggen, stop er tijdig mee. Maar mensen moeten in de praktijk vaak over een bepaalde drempel heen, want niemand vertelt graag dat het niet goed gaat met zijn kantoor.’
Wat vindt u het meest opvallend in de nieuwe gedragsregels?
‘Het provisieverbod. En dan heb ik het over de discussie of je deel mag nemen aan wervende websites en andere initiatieven waarvoor je betaalt om leads te krijgen. Ik hoopte dat men een strengere leer zou aanhangen. De algemene norm is nu dat het tuchtrechtelijk niet verwijtbaar is, zolang de advocaat zijn of haar onafhankelijkheid intact houdt.’
‘Het is makkelijker om een vaste norm te hebben – het mag niet – in plaats van te verzanden in een grijs gebied waarin je zelf steeds moet nadenken over de vraag: ben ik mijn onafhankelijkheid verloren, en zo ja, op welk moment? Hoe had ik moeten handelen? Die discussie wil je niet. Daarbij wordt ook het toezicht op deze norm ingewikkelder.’
Wat wilt u jonge advocaten meegeven op het gebied van ethiek, en wat de (advocaat-)trainers?
‘Hoe stel je je op als er een klacht komt? Een advocaat mag schriftelijk reageren op een klacht aan de deken. Ik heb te vaak gezien dat er boos of getergd wordt gereageerd richting klager. Dan escaleer je en geef je de deken geen mogelijkheid om een klacht weg te masseren of op een ander manier iets te doen. Dan blijft de gang naar de raad van discipline over.’
‘Vrijwel elke klacht kent elementen die juist zijn. Klachten komen nooit voor in een dossier waarin alles perfect verliep. Denk dus na over wat er beter had gekund in de dienstverlening en toon begrip voor de klager. Of overweeg zelfs “sorry” te zeggen, ondanks dat het een woord is dat de meeste advocaten niet makkelijk over hun lippen krijgen. Maar daarmee los je wel een hoop klachten op. En ik heb ook ervaren dat de gang naar de raad van discipline geen prettige is. Dus als je de angel er eerder uit kunt halen, laat dat niet na.’
