De charme van de IWO-tentamenzalen
Door Iris Cuijpers
In mijn vorige blog schreef ik over mijn eerste stappen in de wereld van de advocatuur. Zo passeerden mijn eerste toets, comparitie en vonnis de revue. Inmiddels is er weer een halfjaar voorbijgevlogen en ben ik wederom een aantal nieuwe ervaringen en inzichten rijker. Bovendien is er door het uitbreken van het coronavirus veel veranderd. Vanuit mijn thuiswerkplek blik ik terug op de afgelopen periode waarin ik mijn laatste vier toetsen van de Beroepsopleiding Advocaten (BA) heb afgelegd. Zo waagde ik me aan het – door menig advocaat-stagiaire gevreesde – vak Jaarrekeninglezen en werd mijn ethisch kompas door de BA op de proef gesteld. Verder ben ik tot het inzicht gekomen dat het IWO-tentamenzalencomplex toch wel zijn charme heeft.
Jaarrekeninglezen
Veelal vormt het een onderwerp voor spot: de rekenskills van juristen en meer specifiek advocaten. Zo zou het merendeel van ons soort enkel bij het opstellen van een declaratie verstand van cijfers vertonen (quod non). Toch zal het degenen aan wie deze overtuiging toekomt, doen verbazen dat in de huidige BA daadwerkelijk waarde wordt gehecht aan het verkrijgen van inzicht in cijfers. Het vak Jaarrekeninglezen is namelijk voor alle advocaat-stagiaires – ongeacht de gekozen leerlijn – verplicht. Vanuit mijn (proces)praktijk bezien, is een en ander bovendien niet geheel onlogisch nu het merendeel van de civiele procedures om geldvorderingen draait.
Vol goede moed ben ik met dit vak aan de slag gegaan. Ik hoopte maar dat de BA zich ook kon vinden in de alom bekende slogan van de Belastingdienst: “Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker”. Toch moet ik eerlijk toegeven dat mijn hoofd een beetje begon te tollen toen ik in de aanbevolen literatuur begrippen zoals debt-to-equity ratio, EBITDA en quick ratio tegenkwam. Afgaande op de benaming van het vak, te weten Jaarrekeninglezen, had ik wellicht een iets minder actieve toepassing van de vergaarde kennis verwacht. Desondanks moet ik bekennen dat het mij alleszins is meegevallen. Zo haalde ik – een groentje op het gebied van jaarrekeningen – er zelfs enige voldoening uit wanneer een eigenhandig opgestelde balans onderaan de streep in evenwicht bleek te zijn. Maar nog meer voldoening haalde ik uit het mailtje van de BA waaruit bleek dat ik de toets met goed gevolg had afgelegd. Leuker kon de BA het dus wel maken.
Ethisch kompas
Dat een advocaat geen volbloedpaarden, sportauto’s of grote sommen geld van cliënten mag aannemen, was bij mij al lange tijd bekend. Mocht een en ander niet uit het eigen ethisch kompas volgen, dan heeft mijn generatie advocaat-stagiaires deze les wel geleerd van de schrapping van het tableau van een bekende advocaat.
In het vak Beroepsattitude en beroepsethiek worden aan advocaat-stagiaires, naast deze basisprincipes, de fijnere kneepjes van de integere beroepsuitoefening bijgebracht. Begin februari – ruim anderhalf jaar na mijn beëdiging – vond de toetsing van dit vak plaats. Bij het bestuderen van de toetsstof heb ik mij wel even afgevraagd waarom dit niet de eerste – in plaats van de laatste – toets van de BA is. Na het uitspreken van de eed of de belofte behoort een advocaat-stagiaire zich immers – logischerwijs – te gedragen zoals een behoorlijk advocaat betaamt. Wellicht is de huidige planning ingegeven door de hoop dat de meest recent vergaarde kennis het langst in het geheugen gegrift blijft. Na afloop van de toets heb ik onder het mom van better be safe than sorry het Vademecum Advocatuur een centraal plekje op mijn bureau gegeven. Mocht de opgedane kennis enigszins zijn weggezakt of mijn eigen ethisch kompas geen eenduidige richting aangeven, dan zijn de gedragsregels zo nog altijd binnen handbereik.
De laatste secondes toetstijd
Begin februari heb ik met de toetsing van het vak Beroepsattitude en beroepsethiek en het groot keuzevak Aansprakelijkheid en schadevergoeding de laatste twee toetsen van de BA afgelegd. Zonder het lot te tarten – hoogmoed komt immers voor de val – heb ik bij het wegtikken van de resterende secondes toetstijd stiekem al even afscheid genomen van de tentamenzaal. Alhoewel het een nostalgisch momentje betrof, ben ik bepaald niet rouwig om dit afscheid. Op de eerste plaats omdat het maken van toetsen zeker niet een van mijn favoriete activiteiten betreft. Daar komt bij dat ik de eerste persoon die langer dan noodzakelijk – en dus op vrijwillige basis – in het IWO-tentamenzalencomplex verblijft nog moet tegenkomen. Voor mijn mede-stagiaires behoeft dit, naar ik aanneem, geen nadere uitleg. Voor degenen die nog nooit een voet in het complex hebben gezet, heb ik – ter illustratie – een aantal van de op Google Maps te raadplegen reviews* geselecteerd:
- Mats – 5 sterren “niet aan te raden voor een eerste date, verder wel handig wanneer je een bunker nodig hebt”
- Maikel – 1 ster “ik dacht dat depressie niet te ruiken was”
- Reem – 1 ster “it should be place for filming horror movies”
Nu afgelopen week is gebleken dat de laatste twee toetsen ook daadwerkelijk in the pocket zijn, was het afscheid niet tevergeefs.
In het licht van de huidige coronacrisis kijk ik echter met nostalgie terug op mijn tijd in het IWO-tentamenzalencomplex. Mijn tweelingzusje, die toevalligerwijs ook advocaat-stagiaire is, heeft nu het vooruitzicht dat de komende toetsen van de BA op de (thuis)werkplek zullen worden afgenomen. Uiteraard is dit voor nu de beste oplossing om doorgang van de BA te garanderen. Maar om het in de vorm van een tegeltjeswijsheid uit te drukken: “je weet pas wat je mist wanneer het er niet meer is”. Stiekem heeft het maken van toetsen in het IWO-tentamenzalencomplex toch wel zijn charme. Van de matige koffie tot het gestress voorafgaand aan en wellicht ook na afloop van de toets; het hoort allemaal bij de beleving van een advocaat-stagiaire. Alhoewel mijn afscheid met het afronden van de laatste toetsen definitief is, hoop ik dat de huidige generatie advocaat-stagiaires in de toekomst wel nog over de drempel van het IWO-tentamenzalencomplex mag stappen. Nog een reden om voorlopig braaf binnen te blijven.
Iris Cuijpers is advocaat-stagiaire bij Holla Advocaten
* Mocht je deze reviews vermakelijk vinden, dan verwijs ik je met alle liefde naar de reviews van onze rechtbanken en gerechtshoven.
