Onbekend met ethos, pathos, logos? Dan bent u een slechte advocaat!
In de nieuwe beroepsopleiding wordt meer aandacht besteed aan het ontwikkelen van mondelinge en schriftelijke vaardigheden. Dat is een goede zaak. Nog beter is het dat dit ook onderdeel wordt van de cognitieve vakken. Hiermee wordt erkend dat vorm en inhoud niet los van elkaar staan maar juist in elkaars verlengde liggen.
Een advocaat is dagelijks bezig met het beïnvloeden en overtuigen van anderen. De wederpartij, de rechtbank, zijn cliënt. Eenieder die zich wel eens verdiept heeft in de retorica weet dat in overtuigingkracht de vorm vrijwel altijd dominant is over de inhoud. Simpel gezegd is draagt de wijze waarop wij een boodschap brengen veel meer bij aan het overtuigen van anderen dan de feitelijke boodschap zelf. Het vertrekpunt van uw argumentatie is uiteraard gelegen in wet- en regelgeving, jurisprudentie en algemene beginselen. Maar daarmee bent u er nog niet. U zal dit alles moeten loslaten op uw unieke zaak en daarbinnen nog eens op het door u te verdedigen belang. U zal de feiten moeten kleuren.
Om uw rol optimaal te kunnen vervullen moet u kennis hebben van de basisprincipes van retorica. Wat maakt een betoog overtuigend? Hoe breng ik de positie van mijn cliënt zo aannemelijk en overtuigend mogelijk? Welke elementen kan ik daar voor gebruiken? De beste manier om dit te leren is door keer op keer te oefenen, anderen te beoordelen en zelf beoordeeld te worden.
Ik kan u verzekeren dat alle sprekers die door velen als zeer overtuigend en natuurlijk gezien worden, stuk voor stuk personen zijn die zich grondig verdiept hebben in de retorica en ieder optreden opnieuw zich grondig voorbereiden. De scherpe oneliner, de verduidelijkende metafoor en de nonchalante grap worden zelden ter plekke bedacht. Integendeel, ze zijn zo grondig voorbereid dat ze terloops overkomen.
Helaas staat de retorica in ons land nog steeds in een verdacht daglicht. Zelden zal een politicus, CEO of advocaat openlijk toegeven dat hij zich verdiept heeft in begrippen als ethos, pathos en logos. Laat staan dat hij toegeeft dat hij er mee geoefend heeft. Dit in tegenstelling tot Angelsaksische landen. Daar is het volstrekt normaal dat je op dit gebied professioneel begeleid wordt. En terecht. Een advocaat die zich niet grondig verdiept in de retorica en er niet regelmatig mee oefent neemt zijn vak niet serieus en levert geen optimale dienst aan zijn cliënt.
